Последние издания книг Хачатур Аветикович Абовян

В своем бессмертном романе автор искал те формы художественного воплощения, которые помогали бы идейной задаче острого воздействия на общественную мысль. За романтической патетикой его произведения, сквозь бытовые детали и подробности властно пробивается главная мысль — священный завет Абовяна о нерасторжимости исторических судеб армянского народа с судьбой России.

«Раны Армении» сразу же завоевали общенациональное признание. Армянская печать в разных концах мира с воодушевлением заговорила о романе Абовяна. Первым выступил журнал «Аревмутк» («Запад»), издаваемый в Париже. Редактор журнала, прогрессивный критик и публицист Степан Восканян отметил п своей статье, что Абовян сумел, не нарушая, а, наоборот, развивая национальные традиции художественной культуры своего народа, подняться до уровня современных достижений мировой литературы.

Абовян оставил неизгладимый след в развитии армянской прозы. Найденные им приемы повествования - экскурсы в прошлое, обрисовка героев красками народных эпических сказаний, ашугская манера лирического обращения к читателю (как бы к слушателю), вместе с тем упругое и многоплановое построение сюжета повествования, почерпнутое из опыта русского и европейского романа, и, наконец, своеобразное переплетение реализма и романтизма - все эти характерные для стиля и метода Абовяна компоненты нашли свое развитие в творчестве классиков армянской литературы второй половины XIX в.- Раффи, Пронина, Агаяна, Церенца и многих других.

«Վերք Հայաստանի»ն հայոց ազգային ավետարաններից է եւ դասվում է այնպիսի հուշարձանների շարքը, ինչպիսիք են Մովսես Խորենացու «Հայոց Պատմությունը» եւ Նարեկացու «Մատյան ողբերգության»-ը, հայ նշանավոր գրող Խաչատուր Աբովյանի կողմից 1841թվականին գրված պատմական վեպ։«Վերքը» ունի առաջաբան, որտեղ Աբովյանը բնութագրում է վեպի գաղափարն ու բովանդակությունը։ Այստեղ պետք է առանձնացնել 3հարց։ • Լեզվի հարցը. Ըստ Աբովյանի` դա ամեն ինչի սկիզբն է։ Գրաբարը կատարյալ ու անթերի լեզու է, սակայն, դժբախտաբար, մեռած ու անհասկանալի է ժողովրդին։ Վեպը գրելով աշխարհաբար` Աբովյանը հեղաշրջում է կատարում հայ մշակույթի ու գեղարվեստական մտածողության ասպարեզում։ • Գրականության բովանդակությունը. Իր ուսուցչական աշխատանքի ընթացքում Աբովյանը նկատել է, որ հայ երեխաները ավելի հաճույքով կարդում են օտար հեղինակների երկերը, որովհետեւ այնտեղ ներկայացված են երեւելի մարդկանց գործերը, եւ գրեթե անտարբեր են հայերեն գրքերի նկատմամբ։ Նա ձգտել է նկարագրել բոլոր այն գործողությունները, որոնք կազմում են մարդու աշխարհիկ կյանքի բովանդակությունը։ • Հերոսի ընտրությունը. Ինչպես հայտնի է, կլասիցիզմի գրականությունը հերոսներ է ընտրում հնագույն առասպելներից ու պատմական անցյալից։ Ի հակադրություն այս ավանդույթի` Աբովյանն ընտրում է Աղասուն` ծագումով գյուղացի եւ իրական անձնավորություն։

«Թուրքի աղջիկը» նորավեպում նա գրում է. «Որ ասում էին` թէ Ռուսաստանից մեծ մարդ ա եկել, որ մեր երկրի ահվալն քննի, իմանայ, որ կուսակալիցը, եա նախարարիցը (մինիստրիցը), մէկ թուղթ է գալիս, որ կառավարութիւնիցը (դիրեկցիիցը) ստորոժը գիրքը կռնատակին աչքիս չէ՞ր երեւում, էնպես եի սարսափում, կարծում, թէ էս ա, իմ վերջին օրը հասել, մօտեցել ա… Իմ թշնամիքը ինձ մատնել, ինձ պէտք է տանեն սաղ-սաղ թաղեն, եա կախ տան…»: Աբովյանի հայրենասեր սիրտը խիստ մտահոգված էր ժամանակի հայ գրականությամբ: Աբովյանին մտահոգություն էր պատճառում, թե ինչու «զարգացած եւրոպացիները զարմանում են, որ հայ ժողովուրդը, որի ճակատագիրն ու բնակավայրն այդքան նպաստավոր է բանաստեղծության համար, այնուամենայնիվ մինչեւ այժմ ոչ մի բանաստեղծ չի կարող ցույց տալ»: Իր փնտրտուքի արդյունքում Աբովյանը ըմբռնեց, որ պետք է ձերբազատվել հնից եւ ստեղծել նոր հայ գրականություն: Հասկանալով գրաբարի եւ աշխարհաբարի հակասությունը, նա առաջինն էր, որ սկսեց գրապայքարը եւ առաջ քաշեց նոր լեզվին անցնելու կարեւորությունը: «Թեկուզ ռսերեն, նեմեցերեն, յա ֆրանցուզերեն գրած, թեկուզ գրաբար` տասը կըլի որ հասկանային, բայց հարիր հազարի համար` թեկուզ իմ գրածը, թեկուզ մեկ քամու ջաղաց: Ախր որ ազգը էն լեզվովը չի խոսում, էն լեզուն չի հասկանում, սաքի հենց բերնիցդ էլ ոսկի վեր ածիր. ը՞ւմ պետք է ասես: Ամեն մարդ իր սրտի խարջ բան կուզի: Քո ղաբլու փլավն ինձ ինչ օգուտ, որ ես չեմ սիրում», գգրում էր Աբովյանը: Նա ուղղակի անհրաժեշտ էր համարում ազգային գրական լեզվի հիմնադրումը:

«Պարապ վախտի խաղալիքը» առակների ու զրույցների հավաքածու է, որ գրվել է 1838-1841 թթ., տպագրվել է 1864 թ.։ Ժողովածուի առաջաբանում Աբովյանը, բարձր գնահատելով գրաբարը, առաջ է քաշել աշխարհաբարով ստեղծագործելու անհրաժեշտության հարցը։ Ժողովածուն ընդգրկում է տարբեր առակներ, որոնց միջոցով հեղինակը բարոյական խրատներ է տալիս ընթերցողին («Էս գրքի ճամփի խրատը», «Հացակեր փոշը», «Լոռըցիք», «Երկաթակեր մուկը», «Ծառերն ու կացինը» եւ այլն): Բացի առակներից այնտեղ տեղ են գտել նաեւ առասպելներ ու զրույցներ, որոնք գեղարվեստական լեգենդի առաջին նմուշներն են հայ գրականության մեջ (Խանը, Բաղդատի ճամփորդ եշը, Արտուտը իր ձագերովը ու երկրագործը): Աբովյանին միշտ մտատանջել են անհատի եւ հայրենիքի ճակատագրերը, իր ստեղծագործություններում նա վեր է հանել իրականության գորշ հակադրությունները: «Պարապ վախտի խաղալիք» գրքում տեղ գտած նրա առակները մարդկանց բարոյապես ազնվացնելու փորձեր են: Աբովյանն իր առակներով ծաղրում է հիմար ու անազնիվ մարդկանց: «Պարապ վախտի խաղալիքը» առակների ժողովածուն պայմանավորված է ժողովրդական խոսքն ու զրույցը, բառն ու բանը, կենցաղը, սովորությունները, բարքերը հայ հասարակության լայն շերտերին հաղորդակից դարձնելու կարեւորությամբ:

Главное его произведение – исторический роман «Раны Армении» (1841, издан 1858) – первый армянский светский роман на разговорном языке. Посвящен освободительной борьбе армянского народа в период Русско-персидской войны 1826—1828гг. и написан на живом народном армянском языке. Само название говорит о его патриотическом и политическом характере. Абовян рисует тяжёлое положение армян при персидском владычестве. Герой романа Агаси открывает галерею образов того «идеального гражданина и патриота», той положительной личности, воспроизведением которой были заняты и многие другие писатели; Агаси – предшественник будущих патриотов-народолюбцев второй половины XIX века. Роман «Раны Армении» интересен также своей политической тенденцией и содержащимся в нём материалом по фольклору Армении (Абовян – противник Персии, ориентирующийся на Россию).

Хачатур Абовян (1809—1848) — великий армянский просветитель-демократ, основоположник новой армянской литературы и современного языка.
В «Ранах Армении» изображены исторические события начала XIX века, приведшие в 1828 году к присоединению восточной части Армении к России. Автор романа выступает поборником дружбы армянского и русского народов.

Хачатур Абовян (1809—1848) — великий армянский просветитель-демократ, основоположник новой армянской литературы и современного языка.
В «Ранах Армении» изображены исторические события начала XIX века, приведшие в 1828 году к присоединению восточной части Армении к России. Автор романа выступает поборником дружбы армянского и русского народов.

Хачатур Абовян - великий армянский просветитель-демократ, основоположник новой армянской литературы и современного языка.
В РАНАХ АРМЕНИИ изображены исторические события начала XIX века, приведшие в 1828 году к присоединению восточной части Армении к России. Автор романа выступает поборником дружбы армянского и русского народов.

Хачатур Абовян (1809—1848) — великий армянский просветитель-демократ, основоположник новой армянской литературы и современного языка.
В «Ранах Армении» изображены исторические события начала XIX века, приведшие в 1828 году к присоединению восточной части Армении к России. Автор романа выступает поборником дружбы армянского и русского народов.

Хачатур Абовян - основоположник новой армянской литературы, глашатай демократического возрождения армянского народа в 30-40-х годах прошлого столетия. Автор бессмертного романа "Раны Армении", он искал те формы художественного воплощения, которые помогали бы идейной задаче острого воздействия на общественную мысль.
За романтической патетикой его произведения, сквозь бытовые детали и подробности властно пробивается главная мысль-священный завет Абовяна о нерасторжимости исторических судеб армянского народа с революционной судьбой России.

Роман «Раны Армении» - самое интересное явление в жизни и мировоззрении Х. Абовяна, шедевр армянской литературы, его «вековечный капитала (А. Тертерян). Этим романом было заложено на­чало истории новой армянской литературы. Его эпические, художест­венные традиции нашли воплощение почти во всех значительных произведениях армянской литературы XIX и XX веков. Абовян ос­новоположник национального романа. Он положил начало целому направлению в истории армянской общественной и художественной мысли - демократическому направлению. Он понимал, что форма европейского романа не может в полной мере отразить процесс на­ционального формирования армянского народа. Не отрицая культу­ру европейского романа, больше того, освоив эту культуру, Абовян пошел новым путем. Он долго и упорно искал особенности стиля, языка национального романа, борясь с господствовавшим в совре­менной ему литературе мхитаристским направлением. В этой борь­бе Абовян разработал новую эстетику, отражение основных проблем которой мы находим в авторском предисловии к роману «Раны Армении».

Хачатур Абовян (1809—1848) — великий армянский просветитель-демократ, основоположник новой армянской литературы и современного языка.
В романе "Раны Армении" изображены исторические события начала XIX века, приведшие в 1828 году к присоединению восточной части Армении к России. Автор выступает поборником дружбы армянского и русского народов.
Кроме романа в книгу вошли лирические стихотворения, стихи из романа "Раны Армении", басни и сатира, "Побасенки о мулле Масрадине".