Максим Горецкий — о писателе

Смоленского Совета». Работал в редакции газеты «Звезда», с которой в 1919 г переехал сначала в Минск с образованием БССР, а с образованием ЛитБел — в Вильнюс.

После аннексии Польшей Виленского края преподавал белорусский язык на учительских курсах в белорусской гимназии в Вильне. Также был редактором белорусских газет «Наша думка» (Наша мысль) и «Беларускія ведамасці».

Перед местными выборами 1922 года был арестован. Благодаря проходившим за пределами Польши акциям протеста против массовых арестов белорусских и литовских общественных деятелей был выслан в Литву.

В 1923 году переехал в Минск. В БССР работал преподавателем белорусского языка и литературы в Белорусском государственном университете, Коммунистическом университете в Минске, Минском ветеринарном техникуме, Белорусской сельскохозяйственной академии в Горках (в последней заведовал кафедрой белорусского языка, литературы и истории).

Являлся действительным членом Инбелкульта (Института белорусской культуры) — организации, предшествовавшей АН БССР. В этот период занимался изучением новейшей белорусской литературы.

В 1929 году вместе со многими другими белорусскими литераторами подвергся критике в прессе, а 19 июля 1930 года был арестован по обвинению в причастности к «Союзу освобождения Беларуси» и вскоре был сослан на 5 лет в Киров (Вятку), где работал чертёжником.

С 1935 года работал учителем русского языка и литературы в поселке Песочня Смоленской области (теперь Киров Калужской области).

4 ноября 1937 года был повторно арестован НКВД. Согласно решению «тройки» НКВД расстрелян 10 февраля 1938 года.

15 ноября 1957 года был реабилитирован.

Нарадзіўся ў вёсцы Малая Багацькаўка на Магілёўшчыне ў 1893 г. у сялянскай сям'і. У 1913 г. скончыў каморніцка-агранамічнае вучылішча, працаваў па спецыяльнасці на Віленшчыне. Летам 1914 г. пайшоў вольназапісаным ў армію. З пачаткам першай сусветнай вайны ўдзельнічаў у баях, быў паранены. Пасля шпіталю накіраваны ў Паўлаўскае ваеннае вучылішча ў Петраград (1916). Камісаваны ў сувязі з хваробай у 1918 г. у Смаленску. Працаваў у рэдакцыі газеты "Звязда", з якой у 1919 г. пераехаў спачатку ў Мінск, потым у Вільню. У выніку захопу Польшчай Вільні застаўся пад акупацыяй. Працаваў у Беларускай гімназіі. За сувязь з камуністамі трапіў у Лукішскую турму (1922). З кастрычніка 1923 г. жыў у БССР. Працаваў выкладчыкам роднай мовы і літаратуры ў розных навучальных установах. З 1928 г. займаўся навуковай працай у Інбелкульце і БАН.

У 1930 г. арыштаваны па справе так званага Саюза вызвалення Беларусі і высланы на 5 гадоў у Вятку (Кіраўск). У 1935 г. пераехаў у пасёлак Пясочна (Калужская вобл.), бо вярнуцца на радзіму ўлады не дазволілі. Працаваў настаўнікам рускай мовы і літаратуры.

Першае апавяданне "У лазні" пад псеўданімам Максім Беларус з'явілася ў 1913 г. у "Нашай ніве". У 1914 г. выйшаў зборнік "Рунь", у 1919 г. - драматызаваная аповесць "Антон", аповесць "Дзве душы". У 1926 г. апублікаваны дакументальна-мастацкія запіскі "На імперыялістычнай вайне", аповесць "Ціхія песні" ("Ціхая плынь"), зборнік апавяданняў "Досвіткі".

М. Гарэцкі - аўтар першай "Гісторыі беларускай літаратуры" (1920). Напісаў раманы "Віленскія камунары", "Камароўская хроніка" (твор застаўся незакончаным). У канцы 1937 г. М. Гарэцкі быў арыштаваны другі раз. На пачатку лютага 1938 г. расстраляны ў Вязьме. Справа па абвінавачванні адменена Вярхоўным судом БССР у 1957 г. У 1959 г. Маскім Гарэцкі поўнасцю рэабілітаваны.